Instrukcja obsługi mózgu, czyli jak lepiej wykorzystać swój umysł

Mózg jest nieskończenie bardziej skomplikowaną strukturą, niż do niedawna przypuszczano. Jednak mimo tego, że coraz lepiej znamy jego budowę, nadal nie potrafimy w pełni wykorzystać jego potencjału.

Mózg człowieka składa się z biliona pojedynczych neuronów, czyli komórek nerwowych, mogących tworzyć niemal niewyobrażalną liczbę połączeń. Cały mózg waży 1400 gramów u mężczyzn i ok. 10% mniej u kobiet. Wbrew pozorom kobiecy mózg jest relatywnie większy niż męski; stanowi ok. 2,5% masy ciała (u mężczyzn – 2%). 

Półkule lewa i prawa mózgu - za co odpowiadają?

Mózg człowieka składa się z dwóch półkul połączonych skomplikowaną siecią włókien nerwowych. Każda z nich zawiaduje innymi rodzajami aktywności umysłu. Lewa półkula odpowiada za logikę, słowa, liczby, linearność, czyli postrzeganie następowania po sobie rozmaitych elementów, analizę itp. Prawa wiąże się z rytmem, wyobraźnią, postrzeganiem kolorów, marzeniami, świadomością przestrzeni, syntezą wrażeń i rozpoznawaniem (twarzy, kolorów itd.). Dlatego prawa półkula jest często nazywana półkulą „artystyczną”, a lewa – „profesorską”. 

Synteza półkul - najlepszy sposób na pamięć

Nie jest jednak prawdą, że bycie geniuszem w danej dziedzinie oznacza szczególne wykształcenie zdolności jednej tylko półkuli. Biograficzne badania dowodzą bowiem, że znani naukowcy, jak choćby Einstein, mieli w latach szkolnych problemy z dziedzinami, w których potem odnieśli sukces. Przy tym doskonale sprawdzali się w domenach właściwych dla przeciwnej – niż zwykło się ich podejrzewać – półkuli mózgowej (do pasji Einsteina należały np. gra na skrzypcach czy gry wyobraźni). Fakt ten pozwala przypuszczać, że dopiero synteza możliwości obu półkul przynosi najlepsze efekty.

Umysł sprawniej radzi sobie z przyswojeniem informacji, która jest podana w atrakcyjnej formie. Atrakcyjnej – to znaczy aktywującej wszystkie możliwe elementy stymulujące pamięć. Do dyspozycji mamy zmysły, w jakie wyposażyła nas natura: rozpoznawanie kolorów, powonienie, dotyk, świadomość przestrzenną, poczucie rytmu.

Informacja, która zostanie skojarzona pod tymi wieloma względami, która będzie aktywować tak lewą – „ścisłą” – jak i prawą – „artystyczną” – półkulę mózgu i zostanie połączona w logiczną całość, ma większe szanse na trwałe pozostanie w pamięci. Jeżeli nazwisko każdego z nowo poznanych na przyjęciu ludzi skojarzymy z uczuciem, jakie w nas wywołał, kolorem jego stroju, zapamiętanie go nie powinno stwarzać nam problemów.

Podobnie – jeśli każdą z liczb w ciągu skojarzymy z kolorem, zapachem czy ułożymy dla niej rymy. Na takim wykorzystywaniu naturalnych możliwości mózgu polega tzw. zapamiętywanie mnemotechniczne, czyli za pomocą obrazów i wyobrażeń, a nie słów. Obraz zapamiętujemy bowiem 60 tysięcy razy szybciej niż słowo. Dlatego też znaki drogowe przedstawiane są w formie symboli, a nie pisma. 

Ćwicz z nami pamięć

Spróbuj sprawdzić, jakie efekty można uzyskać, aktywując w procesie uczenia się obie półkule mózgu. Wykonaj w tym celu ćwiczenie zaczerpnięte z kursu ESKK pt. Błyskawiczne przyswajanie wiedzy. Przeczytaj tekst (aktywizacja lewej półkuli) i wyobraź sobie przedstawianą sytuację (domena prawej półkuli). Spróbuj zapamiętać wyrazy wytłuszczone w tekście. Sprawdzisz w ten sposób, jak pracuje Twoja wyobraźnia i czy obraz jest rzeczywiście lepiej zapamiętywany niż słowo.

Wyobraź sobie krasnoludka. Nosił czerwone ubranko i miał czerwoną czapkę. Pewnego dnia wyszedł na spacer. Maszerując po ulicach miasta, krasnoludek nagle zauważył na wystawie sklepowej piękną, porcelanową lalkę. Była ubrana w granatową sukienkę, miała okulary. Patrząc na nią, spostrzegł, że lalka uśmiechnęła się do niego, wyszła z wystawy i dostojnym krokiem zaczęła się oddalać.

Teraz wyobraź sobie lalkę idącą po ulicy. W pewnym momencie lalka wspięła się ponad ziemię i zmieniła się we wspaniały latawiec. Latawiec unosił się swobodnie na niebie. Widzisz, jak szybuje blisko chmur, aż wtapia się w jedną z nich. Nie widzisz teraz latawca, a chmurę przypominającą lody śmietankowe z bitą śmietaną. Chmura jest tak bardzo podobna do tego pysznego deseru, że wyobrażasz sobie siebie, jedzącego słodkie, zimne lody.

Czujesz ich smak, zapach, temperaturę. Nagle wewnątrz lodów znajdujesz czerwoną truskawkę. Bierzesz ją do ręki i dokładnie oglądasz. Widzisz teraz, jak wygląda jej faktura. Przykładasz truskawkę do nosa, czujesz jej zapach. Teraz przykładasz truskawkę do ust i zjadasz ją. Truskawka była tak smaczna, że nabrałeś ochoty na inny owoc – winogrono. Rozmarzyłeś się i teraz wyobrażasz sobie dorodne winogrono w kolorze fioletowym. Widzisz wspaniałe grona, którymi karmi Cię Twoja ukochana. Patrzysz jej głęboko w oczy... i jesteś w niebie.

Teraz, nie spoglądając do tekstu, wynotuj wszystkie wyrazy zaznaczone tłustym drukiem. Jeśli zainteresowała cię ta metoda, więcej przeczytasz tutaj: czym jest mnemotechnika?

Napisano na podstawie: 

T. Buzan, Rusz głową; 

R. Bandler, Umysł. Jak wreszcie z niego skorzystać; 

kurs ESKK Błyskawiczne przyswajanie wiedzy; 

kurs ESKK Psychologia.