Akademia rysunku

Rysowanie postaci portret

W sztukach plastycznych postać ludzka stanowi podstawowy temat dla wyrażenia treści o świecie, w którym żyjemy. Poza konkretną obecnością człowieka w dowolnym otoczeniu możliwe jest też jedynie zarejestrowanie jego śladu. Obecność postaci sprowadzi się wtedy do symbolu, przedmiotu, obiektu jako jej zamiennika.

Portret to inaczej podobizna, wizerunek przeważnie ludzkiej postaci (czasem także zwierzęcej) sprowadzający się zwykle do przestawienia głowy lub popiersia. Podstawową cechą portretu jest więc podobieństwo w stosunku do określonej rzeczywistej jednostki ludzkiej lub zwierzęcej. Portret może przedstawiać osobę do pasa, do kolan lub w całej postaci.

Istotą widzenia postaci może być uproszczenie kształtów do charakterystycznej wartości związanej z cechami tego widzenia, a więc sytuacja, gdy z pewnej odległości nie spostrzegamy szczegółów, lecz tylko ogólny wyraz, to, co jest dla danej postaci charakterystyczne i jedyne – np. zgarbienie, sylwetę kształtu, rozkład masy itd.

Podstawowa rzecz, o której należy pamiętać podczas rysowania postaci, to precyzja w „łapaniu proporcji”. Gdy którąś z części ciała narysujemy nieproporcjonalnie – albo za dużą, albo za małą – otrzymamy wrażenie nieporadnego, nieharmonijnego przedstawienia.

Ułatwieniem w rysowaniu postaci jest stosowanie tzw. kanonu. Kanon dla postaci jest regułą otrzymania postaci ludzkiej w przedstawieniu bądź to w rysunku czy malarstwie itd., czyli w iluzji przestrzeni, bądź w rzeźbie lub w innej dziedzinie plastycznej, która związana jest bezpośrednio z trójwymiarową przestrzenią. Polega to na zastosowaniu wzorca, przepisu i wyznaczników liczbowych.

Zastosowanie kanonu przedstawiamy dla modułu 1/8 części całości. Wyznaczenie odległości z kanonu dla różnych części ciała zacznijmy od głowy, której wysokość jest właśnie przyjętym tu modułem.

Moduł – wysokość głowy – oznaczony jest jako m. Linia oczu znajdzie się wówczas na wysokości 1/2 m, a górna warga na wysokości 1/4 m. Czubek nosa odpowiada 1/3 wysokości modułu – można to też wyznaczyć, zataczając okrąg o promieniu 1/3 m ze środka w punkcie na czole znajdującego się na wysokości 1/3 m, ale od góry głowy. Szerokość głowy w najszerszym miejscu czoła to około 2/3, a przy szczękach 1/2 jej wysokości.

Kolejne rysunki to przedstawienia głowy oparte na przyjętym podziale. Pierwsze jest ujęciem schematycznym, a dalsze dwa zmieniają nieznacznie charakter linii konturowych, jak i wysokość ust.

Odpowiednie odległości wyznaczają poziom oczu, górnej wargi i nosa także dla ujęcia z profilu. Szerokość żuchwy odpowiada tu 1/3 wymiaru modułu.

Następny rysunek głowy z profilu uwzględnia oczywiście odpowiednie podziały wysokości głowy-modułu na 1/4 1/3 i 1/2, dając linię ust, czubka nosa i oczu. Linia na wysokości 1/2 modułu przechodząca przez oko odpowiada też górnej krawędzi ucha.

Schematyczne rysunki poniżej pokazują, jak wiele w podobieństwie zależy od położenia i nachylenia masy względem linii pionowej.

To oczywiście początek. O tym, w jaki sposób rysować poszczególne części ludzkiego ciała, jak narysować portret oraz szkic postaci w ruchu możesz się dowiedzieć z kursu „Akademia rysunku”, który krok po kroku wprowadza w tajniki rysunku. Ten artykuł powstał właśnie na podstawie kursu „Akademia rysunku”. Wszystkie przytoczone ilustracje również pochodzą z tego kursu.