Pisanie scenariuszy
telewizyjnych i filmowych

Jak napisać scenariusz – zachowanie formy

Przy pisaniu scenariusza należy sobie oszczędzić rodzaju próbek prozy artystycznej. Język scenariusza musi być podporządkowany formie. Najważniejsze jest to, aby przekazywał czytelne obrazy. Powinno się pisać „Leje. Wszyscy są przemoczeni”, a nie „Z ciemnego nieba padają strumienie wielkich kropel, które wdzierają się za kołnierze przechodniów”. Scenariusz jest bowiem przekazem informacji za pomocą obrazów i przy użyciu jak najmniejszej liczby słów.

Oto przykładowy fragment scenariusza telewizyjnej komedii:

Przyglądając się kolejnym wersom, zapamiętaj podstawowe prawidła zapisu scenariuszowego.

Wers pierwszy – nagłówek: musi zawierać kolejny numer sceny (w tym przypadku jest to scena 1.) oraz trzy parametry opisu:

• ogólny (stosuje się dwa rodzaje notacji: PLENER albo WNĘTRZE),
• szczegółowy, który precyzuje rodzaj lokalizacji czy wnętrza (np. SYPIALNIA), pora dnia, w jakiej rozgrywa się dana scena – jest to ważna wskazówka dla reżysera i operatora.

Cały pierwszy wers pisze się kapitalikami (dużymi literami), a czasami dla lepszego wyróżnienia podkreśla się go. Następne cztery wersy to didaskalia, czyli opis miejsca akcji oraz tego, co się w nim dzieje. Opisu miejsca akcji dokonuje się tylko raz, przy pierwszym jego pojawieniu się w scenariuszu lub w przypadku, gdy w danym wnętrzu zaszły jakieś zmiany. Regułą w opisie wnętrz jest jak najoszczędniejsze używanie słów. Opisywać należy tylko ogólny wygląd sceny i te elementy scenografii, które odegrają ważną rolę w akcji filmu, resztę pozostawia się scenografowi i reżyserowi.

Każde pierwsze wejście nowej postaci należy zaakcentować poprzez użycie kapitalików.

Didaskalia dla większej czytelności tekstu należy rozbić na akapity, aby w jednym nie mieszać informacji dotyczących dwóch osób. Każda postać i jej działanie powinny być opisane oddzielnie, nawet jeśli dotyczy ono tylko wejścia postaci, jak ma to miejsce w przytoczonym wyżej przykładzie.

Dialog notuje się, poprzedzając go wyróżnieniem postaci kapitalikami, które umieszcza się blisko środka wiersza. W następnym wersie początek tekstu dialogu jest przesunięty w lewo tak, aby linia dialogu również była mniej więcej po środku strony. Jeśli jakaś postać w trakcie wypowiadania kwestii wykonuje pewną czynność, to ową czynność opisuje się w nawiasie, tak samo robi się z innymi adnotacjami. Na przykład:

Strona tytułowa scenariusza musi zawierać kilka podstawowych informacji: tytuł scenariusza oraz tytuł serii, do jakiej został napisany, jeśli jest to kolejny odcinek serialu. Następna informacja powinna określać, na jakim źródle został on oparty, jeśli jest to adaptacja utworu literackiego czy autentycznych wydarzeń; w przypadku braku takich informacji wiadomo, że mamy do czynienia z tekstem oryginalnym. Po stronie tytułowej, w przypadku filmów telewizyjnych, a zwłaszcza seriali, umieszcza się w kolejności występowania listę postaci oraz miejsc zdjęciowych. Lista postaci zawiera ich imiona ekranowe, a nie nazwiska aktorów, którzy dane postacie odgrywają, natomiast lista miejsc zdjęciowych pogrupowana jest na plenery i wnętrza.

Wszystkie te informacje pozwalają producentowi zorientować się, jaki będzie przybliżony koszt takiego odcinka już po przekartkowaniu scenariusza. Nie trzeba chyba nikomu tłumaczyć, że im więcej postaci i miejsc zdjęciowych, tym wyższy koszt filmu i tym mniejsze szanse na jego realizację.

Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej na temat pisania scenariuszy telewizyjnych i filmowych oraz uzyskać praktyczne wskazówki, jak napisać scenariusz, sięgnij po kurs „Pisanie scenariuszy telewizyjnych i filmowych”, na podstawie którego powstał ten artykuł.