Psychologia

Komunikacja niewerbalna – mowa ciała

Tego sposobu porozumiewania się nikt nas nie uczy, zdaje się być wrodzoną lub nabytą w kontekście kulturowym umiejętnością „mówienia” się bez słów. Komunikacja niewerbalna – jak definiuje ją psychologia?

Jakimi środkami możemy się komunikować, jeśli nie mamy do dyspozycji mowy? Język z całym swoim bogactwem i złożonością jest głównym środkiem, za pomocą którego ludzie wyrażają swe myśli i uczucia. Ale nie jest to oczywiście środek jedyny. Jest wiele nośników informacji innych aniżeli język, a najciekawsze jest to, że prawdopodobnie wiele z nich wcale nie zostało jeszcze zbadanych. Na przykład jednym z mało poznanych nośników w komunikacji interpersonalnej jest... zapach, którego roli nie wolno nam nie doceniać!

Jeżeli nie potrafimy takich nośników ująć, zbadać i opisać, nie znaczy to, że ich nie ma. Codziennie wysyłamy i odbieramy informacje wieloma niepoznanymi jeszcze drogami. „Mówimy” więc do siebie poprzez mimikę, pantomimikę, kontakt wzrokowy, zajmowanie miejsca w danej przestrzeni (dystanse), a także posługując się wokalizacją (czyli różnymi cechami głosu). Przesyłane niewerbalnie komunikaty nie zawsze są czytelne dla otoczenia. To, czy informacja jest odebrana trafnie, bardzo zależy między innymi od kontekstu sytuacyjnego, od wspólnego zaplecza doświadczeń i tradycji kulturowych nadawcy i odbiorcy.

Badania zgodnie przekonują, iż większa część informacji przekazywanej środkami pozajęzykowymi nie jest wcale zamierzona (intencjonalna), ani nawet uświadomiona. Większość z nas w codziennych sytuacjach w ogóle nie zdaje sobie sprawy z tego, że obserwuje miny i gesty innych osób, że sami jesteśmy obserwowani pod tym kątem, a co najważniejsze, iż od takiej wymiany informacji bardzo wiele w naszym życiu zależy.

Jakie informacje są przekazywane za pomocą komunikacji niewerbalnej?

• wiadomości o uczuciach, emocjach, nastrojach oraz o ogólnym stanie psychofizycznym człowieka; czerpiemy je przede wszystkim z wyrazów mimicznych osoby oraz wokalizacji (w podobny sposób sami uzewnętrzniamy emocje);
• informacje o relacjach społecznych, które uzyskujemy, koncentrując się na kontakcie wzrokowym, ukierunkowaniu ciała oraz sposobie użytkowania przestrzeni interpersonalnej.

Pewne wyrazy mimiczne oraz gesty (pantomimika) mogą zastępować komunikaty werbalne, stanowią również doskonały kontekst do interpretacji komunikatów werbalnych. Dlatego przez wielu naukowców są uważane ze świetne źródło wiedzy o ludzkich postawach.

Komunikaty niewerbalne możemy podzielić na: indywidualne i interakcyjne. Kryterium tego rozróżnienia jest założenie, że niektóre formy komunikatów niewerbalnych występują nawet wtedy, gdy jednostka pozostaje sama; komunikaty te nie znajdują wówczas swego odbiorcy. Niektóre komunikaty pojawiają się zaś tylko w relacji interpersonalnej: przy świadomości obecności innych osób oraz wówczas, gdy ta obecność jest z punktu widzenia podmiotu istotna.

Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej na temat komunikacji niewerbalnej, jej przejawów oraz nauczyć się trafnie interpretować komunikaty niewerbalne, sięgnij po kurs „Psychologia”, na podstawie którego powstał ten artykuł. Znajdziesz tam również wiele innych zagadnień z zakresu psychologii, opracowanych tak, abyś zdobytą wiedzę mógł od razu wykorzystać w życiu codziennym.