Psychologia

Komunikacja werbalna – styl partnerski

Nasza osobowość ma bezpośredni wpływ na to, jak komunikujemy się z innymi. Oczywiście chodzi o naturalny, wrodzony, sposób porozumiewania się. Współczesna psychologia potrafi jednak kształtować proces komunikacji tak, aby przynosił jak najlepsze efekty. Chodzi bowiem o to, by komunikować się w odpowiednim stylu.

Najprościej rzecz ujmując, styl komunikacji jest sposobem prowadzenia rozmowy, w którym uwidacznia się stosunek nadawcy do odbiorcy i do samego siebie. Wyróżniamy dwa podstawowe style komunikacji: partnerski i niepartnerski. Różnią się one stopniem koncentracji uwagi na sobie wobec uwagi poświęconej partnerowi rozmowy.

W stylu partnerskim staramy się uwzględniać własne potrzeby i preferencje na takim samym poziomie, co pragnienia i oczekiwania naszego partnera. Traktujemy siebie i innych w rozmowach jako osoby, którym przysługują te same prawa i te same obowiązki; postrzegamy siebie jako ludzi równorzędnych. Nie ma tu mowy o tym, by czyjeś interesy mogły być szczególnie preferowane. Prowadząc rozmowę w partnerskim stylu, staramy się, aby potrzeby i zamierzenia jednej i drugiej strony mogły być zrealizowane.

Nie występuje tu zjawisko narzucania własnego sposobu myślenia, swego stanowiska czy punktu widzenia. Rozmówcy nie nakłaniają się wzajemnie do zmiany poglądów albo postępowania. Nie ma tu oceniania, lecz tolerancja i szacunek wobec wszelkiej odmienności. Odbiorca nie jest narażony na wysłuchiwanie rad czy nakazów. Spotyka się raczej z przekazywaniem informacji, które poszerzają jego wiedzę w określonej dziedzinie. Nadawca, który nie akceptuje pewnych zachowań, stara się uświadomić odbiorcy konsekwencje jego postępowania oraz poszerzyć wiedzę o możliwościach działań alternatywnych. Nie ma tu prób wywierania wpływu. Możemy wypowiadać własne zdanie, ale jednocześnie pozwalamy partnerowi przedstawić jego poglądy. Nie zdarza się tu rezygnacja ze zrealizowania własnych intencji ani też jakiekolwiek podporządkowanie się oczekiwaniom lub wymaganiom rozmówcy.

Człowiek stosujący partnerski styl komunikacji potrafi słuchać z uwagą. Gdy sam mówi, stara się, by jego wypowiedzi były jasne i zrozumiałe dla odbiorcy, a gdy odbiera treści – domaga się sformułowań czytelnych dla niego. Rozmowy w stylu partnerskim rozpoczynają się i kończą za zgodą obu osób, a w toku rozmowy nie zdarzają się wzajemne przerywania wypowiedzi. W komunikacji partnerskiej łatwo możemy uzyskać porozumienie, ponieważ uważnie słuchamy się nawzajem, dbamy o jasność swych wypowiedzi i prosimy naszego rozmówcę o taką samą troskę.

Mówiąc i słuchając, stosujemy niektóre formy metakomunikacji, czyli rozmowy o procesie porozumiewania się, a więc: potwierdzamy odbiór poszczególnych sygnałów, uzgadniamy ich znaczenia, a także klaryfikujemy. Należy tutaj dostrzec jeszcze jedną ważną konsekwencję stosowania tego stylu komunikowania się, a mianowicie tworzenie klimatu sprzyjającego ekspresji emocjonalnej. Nie czując się ocenianymi oraz mogąc realizować własne potrzeby i zamiary, prawdopodobnie częściej będziemy mieli tendencję do dzielenia się przeżyciami o treści osobistej.

Właśnie takie mechanizmy komunikacyjne działają podczas terapii indywidualnej, grupowej, a także w różnych formach treningu interpersonalnego. Gdy terapeuta lub trener komunikuje się w stylu partnerskim, modeluje zachowania komunikacyjne swych klientów. Sprzyja to próbom samodzielnego rozwiązywania własnych trudności, pozbywaniu się symptomów chorobowych oraz odczuwaniu satysfakcji z kontaktu z terapeutą.

Jeśli chcesz dowiedzieć się, czym charakteryzuje się niepartnerski styl komunikacji oraz pogłębić swoją wiedzę z zakresu szeroko rozumianej psychologii, sięgnij po kurs „Psychologia”, na podstawie którego powstał ten artykuł.